Özet:
Bu deneysel çalışmanın amacı mermer kesme işleminde kullanılan elektrik enerjisinin düşürülmesidir.
Mermer kesme deneylerinde kullanmak üzere prototip bir dairesel testereli blok kesme makinesi
tasarlanmıştır. Tamamen bilgisayar kontrollü kesme makinesinde LabVIEW tabanlı veri toplama ve
kontrol sistemi kullanılmaktadır.
Bu çalışmada Burdur bej ve Uşak yeşil mermeriyle Afyon traverteni için manüel ve otomatik kesme
modunda deneyler yapılmıştır. Manüel kesme modunda yapılan deneylerde endüstride olduğu gibi
ilerleme ve testere hızları sabit tutulmuştur. Otomatik kesme modunda iki tip kontrol döngüsü
kullanılmıştır. Kontrol döngülerden birincisinde ilerleme hızı yüzer, PID ve fuzzy kontrolörle
düzenlenirken testere dönüş hızı sabit tutulmuştur. İkincisinde ise ilerleme ve testere hızları için yüzer
ve fuzzy kontrolörle eşzamanlı olarak kontrol döngüleri düzenlenmiştir.
Mermer kesme prosesinde, yüzer, PID ve fuzzy kontrol yöntemleri enerji tasarrufu açısından
incelenmiştir. Üç kayaç tipinde de bütün kontrol yöntemleri için enerji tasarrufu sağlanmıştır. Enerji
tasarrufunda en iyi sonuç ilerleme ve testere hızlarının düzenlendiği kontrol döngüsünde fuzzy
kontrolör için elde edilmiştir.
Deneysel sonuçlar göstermiştir ki; ilerleme ve testere hızları kesme prosesi boyunca düzenlenirse
manüel kesme moduna göre enerji tasarrufu elde edilebilmektedir. Gelecekte bu kontrol yöntemleri
endüstriyel alanda uygulanabilirse enerji verimliliğine önemli bir katkı sağlanabilir.
Proje çalışmalarının gerçekleştirildiği S/T blok kesme makinesinin 3D görünümü:
TUBİTAK desteğiyle gerçekleştirilen bu projede Dr. Said Mahmut ÇINAR doktora öğrencisi olarak görev almıştır.
Proje tamamlanmasını takip eden süreçte 2013 yılında Türkiye Makine İhracatçılar Birliği tarafından düzenlene Proje Yarışmasında Makinelerde Enerji Verimliliği Özel Ödülüne layık görülmüştür.
